Ιωάννης Μανδαλίδης και Βάγια Μανδαλίδη
Η διαδρομή τους και η συμβολή τους στην Οδοντιατρική Σχολή
Ο Ιωάννης Μανδαλίδης γεννήθηκε το 1887 και η Βάγια το 1890 στο Διδυμότειχο του νομού Έβρου. Γονείς τους ήταν ο Πέτρος Μανδαλίδης και η Σταματία Σίπκα. Σε πολύ μικρή ηλικία έχασαν τον πατέρα τους. Μετά το θάνατο του πατέρα τους, η μητέρα τους ξαναπαντρεύτηκε και απέκτησε άλλα δύο παιδιά.
Ο Ιωάννης σπούδασε Οδοντιατρική στην Κωνσταντινούπολη. Το διάστημα 1907-1916 τα δύο αδέλφια έμειναν στην Αμερική. Εργάστηκαν σκληρά και έκαναν μεγάλη περιουσία. Επέστρεψαν στη Θεσσαλονίκη λίγο πριν την πυρκαγιά του 1917.
Ο Ιωάννης Μανδαλίδης ασχολήθηκε με τις επιχειρήσεις και το χρηματιστήριο. Ίδρυσε μια αλευροβιομηχανία και απόκτησε πολλά χρήματα ως επιχειρηματίας και ως οδοντίατρος. Το 1931 αγόρασε μαζί μα τη Βάγια την εξαώροφη οικοδομή στην παραλία της Θεσσαλονίκης, επί της οδού Βασιλέως Κωνσταντίνου 39. Εκεί διέμεναν τα δύο αδέλφια μαζί μέχρι το τέλος της ζωής τους.
Ο Ιωάννης Μανδαλίδης εγκατέστησε εργοστάσιο ηλεκτροφωτισμού στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το οποίο αργότερα, όπως και τους αλευρόμυλους που κατείχε, τα δώρισε στο Δήμο Διδυμοτείχου, με σκοπό τα έσοδα της περιουσίας αυτής να διατίθενται για την εκπαίδευση των ικανότερων νέων.
Ο Ιωάννης ήταν δραστήριος, φιλόδοξος και χαρισματικός ιδίως στο επάγγελμα που διάλεξε. Μιλούσε λίγο, αλλά η αγάπη του για το συνάνθρωπο ήταν βαθιά ριζωμένη στην ψυχή του και φανερωνόταν μέσα από τις πράξεις του.
Η Βάγια ή Βαή Μανδαλίδου ήταν γυναίκα δυναμική, δίκαιη, δραστήρια και μυαλό πρωτοπόρο για τα χρόνια που έζησε. Ήταν ρεαλίστρια και πάντα επιθυμούσε να ζει ανεξάρτητη και ασυμβίβαστη με τις κοινωνικές επιταγές της εποχής της. Η μελέτη και η γνωριμία με τα μνημεία του αρχαίου πολιτισμού, τον οποίο λάτρευε, και τα ταξίδια, που της επέτρεπαν να γνωρίσει διάφορους τόπους και ανθρώπους, ήταν μέρος της ζωής της Βάγιας Μανδαλίδου. Γνώρισε πολλούς ανθρώπους του πνεύματος και της τέχνης.
Τα δύο αδέλφια δεν παντρεύτηκαν ποτέ.
Ο Ιωάννης Μανδαλίδης πέθανε στις 26 Ιουλίου 1942, σε ηλικία 55 ετών. Με τη δημόσια διαθήκη του, που συνέταξε στις 20 Ιουλίου 1942, κληροδότησε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για την ίδρυση της Οδοντιατρικής Σχολής τις καταθέσεις του σε χρήματα ή χρεόγραφα και το ήμισυ εξ αδιαιρέτου της εξαώροφης οικοδομής στην παραλία της Θεσσαλονίκης, επί της οδού Βασιλέως Κωνσταντίνου 39.
Η Βάγια Μανδαλίδου πέθανε στις 23 Αυγούστου 1973. Με τη δημόσια διαθήκη της άφησε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το ήμισυ εξ αδιαιρέτου της παραπάνω οικοδομής με σκοπό να χρησιμεύσει για την ίδρυση και εγκατάσταση ερευνητικού παραρτήματος της Οδοντιατρικής Σχολής που θα φέρει το όνομα «Μανδαλίδειο Κέντρο Οδοντιατρικών Ερευνών». Στο κτίριο αυτό στεγάστηκε αρχικά το Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Στη συνέχεια, επειδή υπήρχαν τεχνικές δυσκολίες για να διαρρυθμισθούν οι χώροι ώστε να λειτουργήσει σωστά σαν ερευνητικό κέντρο, η Οδοντιατρική Σχολή σε συμφωνία με τις Πρυτανικές αρχές προχώρησε στην παραχώρηση του οικήματος στο Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο ανέλαβε την υποχρέωση να κτίσει ένα εξαώροφο κτίριο σε προσάρτηση με την υπάρχουσα Οδοντιατρική Σχολή, το οποίο ονομάστηκε «Μανδαλίδειο Κέντρο Οδοντιατρικών Ερευνών» και εγκαινιάστηκε στις 16 Ιουλίου 2003.
Σήμερα το Τμήμα Οδοντιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του Α.Π.Θ. βρίσκεται μέσα στα όρια της Πανεπιστημιούπολης, με κεντρική είσοδο επί της Αγίου Δημητρίου και αποτελείται από δυο κτίρια, ένα παλαιότερο στο οποίο στεγάζονται τα Εργαστήρια και οι Κλινικές της Σχολής και ένα νεότερο, το Μανδαλίδειου Κέντρο Οδοντιατρικών Ερευνών (ΜΚΟΕ), το κληροδότημα της οικογένειας Μανδαλίδη, το οποίο συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη της έρευνας στην Οδοντιατρική Επιστήμη.
