Τον Οκτώβριο του 1959, το Οδοντιατρικό Τμήμα της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. υποδέχεται τους πρώτους 52 επιτυχόντες με εισαγωγικές εξετάσεις φοιτητές οι οποίοι όμως με τις εσωτερικές μεταγραφές που ίσχυαν γίνονται 70. (pdf) (1)
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται σε απόσπασμα κειμένου <<Τμήμα Οδοντιατρικής, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στην αρχή του αιώνα, 75 Χρόνια Α.Π.Θ., 2002 >> του Ομότιμου Καθηγητή Οδοντιατρικής Α.Π.Θ., κ. Α. Καλογιαννίδη (pdf) (2 και 2α) , …..’από τον Οκτώβριο του 1959 που μπήκαν στο Οδοντιατρικό Τμήμα οι πρώτοι φοιτητές, άρχισε η διαδικασία για την εκλογή των καθηγητών και λοιπού προσωπικού που χρειάζεται για να λειτουργήσει το Τμήμα και ταυτόχρονα ο αγώνας για την εξεύρεση του χώρου που θα στεγαστεί η Σχολή’.
Οι 3 πρώτοι καθηγητές που διορίσθηκαν στο Οδοντιατρικό Τμήμα τον Νοέμβριο του 1961, ο Κ. Βρότσος στην Προσθετική, ο Π. Γιαννούλης στην Χειρουργική του Στόματος και ο Ι. Χατζιώτης στη Στοματολογία μαζί με τους πρώτους άμισθους συνεργάτες τους, τον Τ. Θεοδώρου, τον Δ. Χατζηφωτιάδη και τον Α. Καλογιαννίδη αντίστοιχα, άρχισαν τον αγώνα για την εξεύρεση χώρου για την άσκηση των φοιτητών, όταν πια οι πρωτοεισαχθέντες βρίσκονταν ήδη στο τρίτο έτος των σπουδών τους στην Οδοντιατρική. Τελικά μετά πολλών κόπων και βασάνων το Α.Π.Θ. παρεχώρησε για τις ανάγκες του Τμήματος Οδοντιατρικής δύο δωμάτια στο υπόγειο του Χημείου. Έτσι σ’ ένα σκοτεινό δωμάτιο στο υπόγειο του Χημείου, με τρία τραπέζια, τρία ντοσιέ και τρεις καθηγητές με τους τρεις συνεργάτες τους ξεκίνησε η λειτουργία του Οδοντιατρικού Τμήματος της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. Βέβαια η λύση του υπογείου του Χημείου ήταν κάτι τελείως προσωρινό και άρχισε αμέσως η προσπάθεια για την εξεύρεση χώρων ικανοποιητικών για τη λειτουργία της Σχολής και πόρων για τον εξοπλισμό της. (Βλ. φωτογραφικό αρχείο) (3)
Παραχωρήθηκαν κάποιες ώρες χρησιμοποίησης του αμφιθεάτρου του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ, όπου άρχισαν οι παραδόσεις και η εργαστηριακή άσκηση των φοιτητών. Δημιουργήθηκαν δύο εξωτερικά ιατρεία της Στοματολογίας, ένα στο Νοσοκομείο «Άγιος Δημήτριος» και ένα στο Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, καθώς και ένα εξωτερικό Ιατρείο της Χειρουργικής του Στόματος στο ΑΧΕΠΑ, όμως αυτά δεν μπόρεσαν να λύσουν ούτε στοιχειωδώς το πρόβλημα της άσκησης των φοιτητών. Παρ’ όλες τις προσπάθειες όλων και ιδιαίτερα του αείμνηστου καθηγητή Χατζιώτη που με τη θέρμη των 38 του χρόνων έτρεξε, αγωνίσθηκε προς κάθε κατεύθυνση, έδωσε όλο του τον εαυτό και τότε και σ΄όλη τη διάρκεια της πανεπιστημιακής του σταδιοδρομίας, η πρώτη εμβληματική λύση δόθηκε με την ενοικίαση ενός ορόφου στην οδό Μοναστηρίου 24, στη Θεσσαλονίκη. (Βλ. φωτογραφικό αρχείο) (3α)
Απόσπασμα από το Βιβλίο Πρωτοκόλλου Πρυτανείας Α.Π.Θ. :
- Μίσθωση του α’ ορόφου επί της οδού Μοναστηρίου 24 κτιριακής οικοδομής, διότι κατόπιν επιτόπιου εξέτασης αρμοδίων καθηγητών οδοντιατρικού τμήματος εθεωρήθη ότι εξυπηρετούν την αναγκαία λειτουργία του Οδοντιατρικού Τμήματος.
- Το μηνιαίο μίσθωμα ορίσθη εις το ποσόν των δέκα έξι χιλιάδων δραχμών (16.000). Διάρκεια μίσθωσης από τη 1η Απριλίου 1963 και λήγουσα 31 Μαρτίου 1968.
- Ιδιοκτήτης εκμισθωτηρίου κ. Αλβέρτος Λίκυ. (Pdf) (4)
Το πρόβλημα όμως της ανεπάρκειας του χώρου απασχολούσε μόνιμα τη Σχολή. Ύστερα από αγώνες και προσπάθειες πολλές αποφασίστηκε από τη Σύγκλητο του Α.Π.Θ το 1965 (Pdf) η ανέγερση εννιαόροφου κτιρίου της Οδοντιατρικής στην Πανεπιστημιούπολη και την ίδια χρονιά εξετέθησαν στο παλιό κτίριο της Φιλοσοφικής, στο χώρο μπροστά στη Γραμματεία της Οδοντιατρικής, οι τρείς βραβευθείσες μακέτες του κτιρίου που επρόκειτο να ανεγερθεί. Το κτίριο αυτό όμως έμελλε να τελειώσει το 1981, μετά από 17 ολόκληρα χρόνια.
Στο διάστημα αυτό με τις πιεστικές ανάγκες έλλειψης χώρου αρκετού για την άσκηση των φοιτητών η Σχολή προχώρησε στη δεύτερη προσωρινή λύση. Στα τέλη του 1968 μεταφέρθηκε σε ένα ενοικιασμένο επταώροφο κτίριο στην οδό Βασιλέως Ηρακλείου 28 στη Θεσσαλονίκη όπου άρχισε να λειτουργεί από τις αρχές του 1969. (Βλ. φωτογραφικό αρχείο)
Βέβαια το πρόβλημα δεν λύθηκε τελείως αλλά βελτιώθηκε σημαντικά ύστερα μάλιστα από τη δημιουργία και ενός παραρτήματος για τη λειτουργία μερικών εργαστηρίων στην οδό Καλαποθάκη 2, στη Θεσσαλονίκη. (Βλ. φωτογραφικό αρχείο)
Ωστόσο το πρόβλημα και πάλι δεν λύθηκε και η Σχολή λειτούργησε με σπαστό ωράριο. Τα μισά εργαστήρια λειτουργούσαν το πρωί και τα άλλα μισά το απόγευμα.
Το κτιριακό πρόβλημα γιγαντώθηκε με την αύξηση κάθε χρόνο του αριθμού των εισαγόμενων φοιτητών ενώ ταυτόχρονα όλο και μεγαλύτερες γινόταν οι ανάγκες τόσο σε εξοπλισμό των εργαστηρίων και των κλινικών του Οδοντιατρικού Τμήματος όσο και σε προσωπικό. Οι οικονομικές παροχές προς το Οδοντιατρικό Τμήμα από την κηδεμονεύουσα Ιατρική Σχολή δίνονταν πάντα με το σταγονόμετρο και αυτό διότι στη Διοίκηση του Οδοντιατρικού Τμήματος την απόλυτη πλειοψηφία είχαν οι καθηγητές της Ιατρικής. Το 1964 οι καθηγητές του Οδοντιατρικού Τμήματος της Ιατρικής Σχολής Θεσσαλονίκης, Π. Γιαννούλης, Κ. Βρότσος, Ι. Χατζιώτης, Αν. Τζωρτζόπουλος, Αν. Αναστασιάδης και Β. Χαραλαμπάκης, με υπόμνημά τους ζήτησαν την ανεξαρτητοποίηση του Τμήματος. Όταν όμως το υπόμνημα συζητήθηκε στη συνεδρίαση του Οδοντιατρικού Τμήματος, οι καθηγητές της Ιατρικής το απέρριψαν με ψήφους 9 κατά και 7 υπέρ.
Χρονιά ορόσημο για το όραμα και τους αγώνες του Επιστημονικού Προσωπικού των Οδοντιατρικών Τμημάτων των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης, των Οδοντιατρικών Επιστημονικών Εταιρειών, του Πανελληνίου Οδοντιατρικού Συλλόγου και του φοιτητικού κινήματος, ήταν το 1970. Με τον Νόμο Ν 706/1970 τα Οδοντιατρικά Τμήματα των Ιατρικών Σχολών των δύο Πανεπιστημίων έγιναν Οδοντιατρικές Σχολές, απαλλάχθηκαν δηλαδή τελείως από την κηδεμονία της άλλοτε μητέρας και άλλοτε μητριάς Ιατρικής Σχολής.
Με την ανεξαρτητοποίηση της Οδοντιατρικής Σχολής Θεσσαλονίκης άλλαξαν πολλά πράγματα. Η Σχολή απέκτησε φωνή και οντότητα με την εκπροσώπηση στη Σύγκλητο και τα άλλα όργανα λήψης αποφάσεων. Εν τω μεταξύ οι πρώτοι καθηγητές πλην του Ι. Χατζιώτη απεχώρησαν και αντικαταστάθηκαν από νεώτερους (Χ. Αζαριά, Σ. Σταμούλη, Λ. Πισιώτη, Β. Χαραλαμπάκη, Δ. Χατζηφωτιάδη, Χ. Μάρτη, Δ. Λάμπρου, Ε. Στασινόπουλο) που με την εμπειρία τους, τις γνωριμίες τους στους πανεπιστημιακούς κύκλους και κυρίως με τον ενθουσιασμό του νεοφώτιστου επιτάχυναν σημαντικά τις εξελίξεις στη Σχολή. Αυξήθηκε ο αριθμός του βοηθητικού προσωπικού με την εισδοχή νέων ατόμων πολλοί από τους οποίους ήταν απόφοιτοι της Σχολής, σάρκα δηλαδή από τη σάρκα της, με μεράκι και αγάπη για τη Σχολή. Οι εξοπλισμοί των κλινικών και των εργαστηρίων αυξήθηκαν και επιταχύνθηκαν, κυρίως όμως αυξήθηκαν οι πιέσεις προς το Πανεπιστήμιο για την ανέγερση του κτιρίου της Οδοντιατρικής Σχολής.
Έτσι, ύστερα από 17 ολόκληρα χρόνια τελείωσε το κτίριο της Οδοντιατρικής Σχολής στην Πανεπιστημιούπολη και το 1981 έγινε και η γρήγορη μετεγκατάσταση από το κτίριο της Βασιλέως Ηρακλείου. (Βλ. φωτογραφικό αρχείο)
Υπήρξαν προβλήματα όπως η ανάγκη συμπλήρωσης του εξοπλισμού ώστε να επιτευχθεί η απρόσκοπτη και σωστή λειτουργία των κλινικών και των εργαστηρίων. Στον αγώνα για τον προγραμματισμό και την εξεύρεση κονδυλίων συνέβαλε αποτελεσματικά ο Πρύτανης του Α.Π.Θ. που εκείνη την περίοδο ήταν ο καθηγητής της Οδοντιατρικής Ι. Χατζιώτης.
Μια καινούρια αναταραχή στην πορεία της Οδοντιατρικής Σχολής ήρθε με τον Νόμο Πλαίσιο 1268/1982. Η Οδοντιατρική Σχολή έχανε πάλι την αυτοτέλειά της και μαζί με τις Σχολές Ιατρικής και Φαρμακευτικής θα αποτελούσαν τη Σχολή Επιστημών Υγείας. Ακόμη, με την εφαρμογή του Ν.1268/1982 για εθελουσία έξοδο αποχώρησε από την υπηρεσία ένας σημαντικός αριθμός καθηγητών (Ι. Χατζιώτης,V Σ. Σταμούλης,V Τ. Θεοδώρου V και Ε. Στασινόπουλος. Μέχρι το έτος 2000, απεχώρησαν σταδιακά λόγω ορίου ηλικίας και οι καθηγητές Λ. Πισιώτης, Β. Χαραλαμπάκης,V Χ. Αζαριά, Δ. Λάμπρου,V Δ. Χατζηφωτιάδης,V Α. Καλογιαννίδης, και Γ. Τριγωνίδης ενώ η Οδοντιατρική Σχολή έχανε από πρόωρη απώλεια το 1999 και δύο εν ενεργεία καθηγητές τον Δ. ΙακωβίδηV και Ι. ΕλευθεριάδηV.
Μία δεκαετία μετά την μετεγκατάσταση της Οδοντιατρικής Σχολής στην Πανεπιστημιούπολη, το 1991, οι Κοσμήτορες της Οδοντιατρικής Σχολής κ. Π. Γαρέφης και κ. Γ. Κολοκυθάς που υπηρέτησαν κατά καιρούς, έκαναν προσπάθειες αξιοποίησης του κληροδοτήματος των αδελφών Μανδαλίδη προς την Οδοντιατρική Σχολή για τη δημιουργία του Μανδαλίδειου Ερευνητικού Κέντρου. Το κληροδότημα αυτό ήταν ένα κτίριο στην παραλία Θεσσαλονίκης, στη γωνία Λεωφόρου Νίκης και Βογατσικού που αποδόθηκε στην Οδοντιατρική Σχολή το 1991. Επειδή όμως υπήρχαν τεχνικές δυσκολίες για να διαρρυθμισθούν οι χώροι ώστε να λειτουργήσει σωστά σαν ερευνητικό κέντρο, η Σχολή σε συμφωνία με τις Πρυτανικές αρχές δέχθηκε να παραχωρηθεί το οίκημα στο Πανεπιστήμιο για να χρησιμοποιηθεί ανάλογα, και το Πανεπιστήμιο ανέλαβε την υποχρέωση να κάνει μια προσθήκη στην υπάρχουσα Σχολή. Η προσθήκη αυτή ολοκληρώθηκε και από το 2010 άρχισε να λειτουργεί το Μανδαλίδειο Ερευνητικό Κέντρο. (Βλ. φωτογραφικό αρχείο)
Σήμερα το Οδοντιατρικό Τμήμα της Σχολής Επιστημών Υγείας του Α.Π.Θ. βρίσκεται μέσα στα όρια της Πανεπιστημιούπολης, με κεντρική είσοδο επί της Αγίου Δημητρίου. Αποτελείται από δυο κτίρια, εκ των οποίων το ένα παλαιότερο στο οποίο στεγάζονται τα Εργαστήρια και οι Κλινικές της Σχολής και ένα νεότερο, το Μανδαλίδειο Κέντρο Οδοντιατρικών Ερευνών (ΜΚΟΕ). Στο ΜΚΟΕ βρίσκεται αίθουσα έρευνας που ανήκει στο Εργαστήριο Βασικών Επιστημών, ενώ βάσει των αποφάσεων Γ.Σ. 172/12-6-2001 λειτουργούν και οι Κλινικές που αφορούν την Μεταπτυχιακή εκπαίδευση. (Βλ. φωτογραφικό αρχείο)
